Expliciet redeneren over ICT gebruik, hoe doe je d(eb)at?

“Wat leuk en interessant dat we in de minor Leren met ICT werkvormen toepassen die niet met ICT gedaan worden!”.  Een spontane uitroep van een deelnemer na een debat over ICT gebruik in het onderwijs. Het debat is in het college van vandaag als experimentele werkvorm didactisch ingezet om meerdere redenen, die niet specifiek verbonden zijn aan onderwijs met ICT. Zo stelt de SLO (2010): “Het debat kan gezien worden als een didactische werkvorm waarin meerdere vaardigheden worden aangeleerd en vooral actief worden toegepast.” Leerdoelen voor de les van vandaag waren dat studenten zowel individueel als in groepsverband een (toebedeeld) standpunt overtuigend en onderbouwd kunnen verdedigen en dat ze kunnen luisteren naar anderen, zich kunnen inleven in elkaar en respectvol kunnen reageren op elkaars meningen. 

 (afbeelding via Pixabay.com)

Tot zover niet direct ICT gerelateerd. De essentie omtrent ICT gebruik was echter een werkvorm die al eerder had plaats gevonden: een excursie naar een school met een duidelijke visie op ICT en meerdere jaren ervaring met ICT in de klas. Het debat werd daarmee eigenlijk een middel en niet een doel op zich. Wat hadden de studenten nog van het schoolbezoek onthouden? In het debat oefenden ze bovendien hun opvattingen te expliciteren. In diverse literatuur wordt gewezen op het belang van expliciteren: effectief redeneren voor het eigen professioneel handelen (Glaudé et al., 2011; Annink, 2015; Voogt, van Braak, Verplanken, Heitink, de Jaeger en Fisser, 2015). Dit type redeneren wordt ‘beroepsmatig redeneren’ genoemd. In het onderzoek van Voogt et al. (2015) bepleiten de onderzoekers docenten te leren expliciet te redeneren over ICT gebruik.

In het eerste gedeelte van de les werd het TPACK model van Mishra en Koehler (2006) in een ander daglicht geplaatst: een weloverwogen inzet van een niet-ICT vorm voor een ICT gerelateerde content. Het laatste gedeelte van de les was een evaluatie van inhoud en vorm en sloot in stijl2.0 af bij de Kennisbasis ICT:  thema 4 ‘Didactisch handelen’, evalueren van onderwijs. De web2.0 toepassing Mentimeter werd flink op zijn (functionele)staart getrapt met de vele mogelijkheden die deze tool inmiddels gratis verstrekt: woordwolk, matrix, scales en het ‘oude en vertrouwde’ meningen peilen. Een beknopt overzicht van resultaten volgt nu. 

De studenten...

• -          vinden dat de meerwaarde de voornaamste reden is om met een device in de klas te werken;
• -          ervaren voldoende kennis over het kunnen werken met een device in de klas;
• -          zien het werken met een device bovendien als een ontwikkeling met kansen;
• -          vinden de device een duidelijke meerwaarde voor zowel hun rol als docent in het algemeen en coach in het bijzonder.

Heel positief gestemd, vooruitstrevend en duidelijk tot zover. De laatste vraag over de werkvorm ‘debat volgens het Lagerhuis principe’ zal de gemoederen echter wat langer bezig houden. “Wat vonden jullie van de werkvorm?”. Antwoord: “Anders”.

Tja. Hoe (anders) deze ‘learning analytics’ te duiden? Laten we maar net zo filosofisch eindigen en Socrates citeren: “Door enkel goede vragen te stellen kan de leraar de kennis naar boven halen die al in ieder mens zit”. Aan de lezer het laatste oordeel.